آذر 92 - وبلاگ رسمی حبیب بیرانوند

تاریخ طایفه بازگیروشنا خت تیره های آن

بازگیر نامی آشنا در دیار بالاگریوه که به تیره ها و گروههای مختلفی که در محدوده بالاگریوه و خارج از این محدوده زندگی می کنند اطلاق می شود براساس روایات محلی خاستگاه بازگیرها را مناطق غرب کشور خصوصاَاستانهای ایلام ،کردستان ، کرمانشاه دانسته اند و براساس نظر آنان بازگیرنیای 300 سال قبل آنان شخصی به نام خان احمد از کردها یا لر ها ی ساکن پشتکوه درایلام بوده است او دارای پنچ پسر به اسامی بک عالی،برخوردار، طاهر، ظاهر و چراغ خان بوده است .تیره های طاهر،ظاهر در ایلام دره شهر، آبدانان،کرمانشاه،سلیمانیه عراق ،مهران ،دهلران سکونت دارند و چراغ خان نیای طایفه ای موسوم به کرنوکر است . در میان پسران خان احمد بگ عالی و برخوردارکه به نواده های آنها بازگیرهای سفید وبازگیرهای سیاه می گوینددر لرستان زندگی می کند بازگیرهای سیاه بعد از دوشم به سه تیره سبزعلی،سبزوار،خوانسارو به زیر تیره های علی مراد(کربلایی احمد خان)،علی داد(کر بلا یی سهر اب)،محمد میرزا،ولی،دوشنبه،شاه کرم -آغا لی،محمد جافر- تقسیم می شوند:بازگیرهای سفیدبعدازبگ عالی به چهار تیره بزرگ تیره یاری ،تیره کلولی،تیره نیرالی ،تیره محمد ولی یامعالی تقسیم می شوند.تیره کلو لی به تیره های شیرخان، بیرخان مشهورندو در محدوده ایل بیرانوند زندگی می کنندوبانام خانوادگی بازگیر،مردانی،سپهوند مشهورند و تیره یاری که به زیر تیره های امیر،فرضی تقسیم می شوند :تیره نیر عالی که به زیر تیر ه های جوز علی و مرادخان تقسیم می شوند:تیره محمد ولی یا معالی که شامل زیر تیرهای قیصر (قمر الی) صیفور – نظر بک –قاسم – علی – بهاره – صادق خان و ندرخان بوده که از پرجمعیت ترین وبزرگترین تیره های طایفه بازگیر هستند.درمجموع جمعیت بازگیرهای سفید از بازگیرهای سیاه بیشتراست در اواخر دوره قا جاریه یکی ازبزرگان طایفه بازگیر به نام ملامهر عالی از بازگیر های معالی وندباکمک وراهنمائی معین السلطنه حاکم لرستان 160 عدد تفنگ از سالارالدوله می گیرد و بین تیره های طایفه بازگیر تقسیم می کند تا بازگیرهاباهمراهی سایر طوایف وایلهای لرستان سالارالدوله را در فتح تهران یاری نمایند ازدیگر افراد بزرگ ومشهور طایفه باز گیر در اواخر دوره قاجاریه می توان حسین خان فرهاد،جهانگیر-جمعه- میرزا،عالی ،میر طمهور،شاپور-حصر بگ،شهباز، نوروزی – حیدر علی–ملا جفعر-عباسمراد-سو خته–علی حیدر – بگ رضا- ولی خان-حسن خان-شفتا لی- حاجیعلی- –محمد مراد-حیدر علی-علی مروت-ربی -علی حسن -بک عا لی-کردعلی و براتعلی رانام برد .بعد از اسکان عشایر بیشتر بازگیرها در منطقه کره گاه و بالاگریوه های ساکن شدند به جز دو تیره شیرخان و بیرخان از بازگیرها سفید و تیره سبزعلی از بازگیر سیاه که در میان بیرانوند ها ماندند و همانجا زندگی کردند و بعد از ان بیشتر بازگیرها به زندگی ده نشین ویکجا نشینی روی آورده و در مکانهای مختلف پراکنده شده اند که به طور عمده علاوه بر شهر خرم آباد در روستاهای چوبتراش – سهیلی – تلوری- دارائی – دیناروند – ده باقر- انگز- پیرجید-چنار بر افتاب-معمولان – پلدختر – چم مهر – هلوش- ماژین – جلوگیر – ریمله – سر پل ذهاب – تنگ فنی – چغلوندی - پل هرو- دورود- بروجرد- کرمان -شوش-اندیمشک- سیستان بلوچستان-کر مانشاه- مینو دشت – سلیمانیه عراق و0000زندگی می کنند

منشا ءنژادی طا یفه باز گیر از دید گا های مختلف:

به نظربیشتر معمرین وسا ل خوردگان طایفه بازگیر آنهااز کرد های سا کن در پشتکوه هستند که درگذشته به دلیل اختلاف با والی پشتکوه به لرستان ودیگر منا طق ایران مها جرت کرده اند وبه نظرآقای میرانی بازگیر ها از لرهای فیلی هستند که در دوره حسن خان والی پشتکوه از لر ستان به پشتکوه مها جرت کرده اند وبه نظرآقای برزویی بازگیرها از نژاد کرد کلهر می باشند که به صورت گروهی از کرمانساه به لرستان مهاجرت کردند وبه نظرآقای مراد حسین پاپی وآقای رادفر مدرس وباستانشناس و اقای محمدی صاحب کتاب تاریخ الا اجداد بازگیر ها رااز نژادلر می دانندوبه نظرآنهابازگیر های سایر مناطق ایران ازبازگیر های لر ستان جدا شده و به دیگر منا طق ایران رفته اند وآقای احمد معتمدی که تحقیقات زیادی در مورد طایفه بازگیر انجام داده باز گیرها رااز پدری به نام خان احمد ازکرد های ساکن پشتکوه ومادری از طایفه بیرانوند بوجود امده اند .

زبان:

بیشتر بازگیرهای لرستان لکی و لری است و بازگیرهای استانهای ایلام – کرمانشاه – کردستان به زبان کردی صحبت می کنند

از کلانتران طایفه بازگیر که پس از ساکن شدن، سمت کدخدایی یافته‌اند و مشهورند عبارتند از:

ملامهرعالی-ریس جمعه،ریس میرزا،عالی،شفتالی،حسن خان،ولی خان،محمدمراد،براتعلی ،حصربگ،علی اکبر

شهدای طایفه بازگیز:

سردار سپاه رشید اسلام و دلاور فاتح فاو سرتیپ شهیدعنایت اله بازگیر از بازگیرهای ساکن کهگیلو یه وبویر احمد، شهید علی محمد بابا نیا بازگیر، شهید ملکعلی کاوه بازگیر، شهید کیانوش بازگیر، شهید سهراب بازگیرالوار، شهید سیا مک علیزاده بازگیر، شهید سبزعلی بازگیر، شهید عرت اله بازگیر، شهید یوسف صدر بازگیر، شهید علی رضا بازگیر، شهید محمدرضا بازگیر، شهید پاپی رضا بازگیر، شهید یداله مریدی بازگیر، شهید علی جان بازگیر، شهید عباسعلی بازگیر، شهیدعلی بازگیر، شهیدرسول بازگیر، شهید مهرداد بازگیر، جانبازشهید یداله بازگیر، شهید فرامرزبازگیر، شهید عصمت اله بازگیر، شهید صفر بازگیر، شهید صیدجعفر کرمی، دانش اموزشهید مهدی بازگیر، جانباز شهید محمد علی بازگیر، شهید بهمن بخشی بازگیر، شهیدعیسی بازگیر از شهدای شهرستان قلعه گنج، شهید مجید بازگیر، شهید مهدی بازگیر، شهیدمعصومه بازگیر، شهید نارک بازگیر، شهید زینب بازگیر، شهید رضا گچیان بازگیر، شهیدعلی رضا رجب پور بازگیر

بازگیرهای ایلام :

بازگیرهای ایلام نسل خود را از فرزندان دو برادر به نامهای طاهر و ظاهر می دانند که حدود شش تا هفت نسل پیش ، به علت اختلافات محلی از منطقة طاف در شهرستان خرم آباد لرستان ، از بازگیرهای لرستان جدا شده و به منطقه پشتکوه در ایلام کوچ کرده اند. جمعیت کلّ این طایفه حدود هشصد خانوار تخمین زده می شود که حدود100 خانوار از آنان به صورت دامدار کوچنده زندگی می کنند. ییلاق آنان در منطقة «کَوَر» (کبیرکوه ) و قشلاق آنان در منطقة دهلران است . این طایفه دارای هفت تیرة اصلی و یک تیرة وابسته است . تیره های اصلی عبارت اند از: صی مَمَه (صیدمحمد)، موسی ، خَرْبُوزانی ، جَوّار (جبّار)، شَپَکه ، کَلَه شیر، داس مَکَش و تیرة وابسته به آنان دشتی است که به گفتة مطلعین محلی ، از بستگان رییس علی دلواری هستند که پس از نبرد با انگلیسیها، در زمان جنگ جهانی اول ، از راه خوزستان ، به این منطقه مهاجرت کرده اند.البته خوانسار فرزند برخوردار همراه طاهروظاهر ب ایلا م رفته که از فرزندان ونوادگان او هیچگونه اطلا عا تی وجود ندارد

بازگیرهای کرمانشاه :

بازگیر های کرمانشاه نسل خود را ازنوادگان دو برادر به نا مهای طاهر و ظا هر می دانند که درحدود شش تا هفت نسل پیش به دلیل اختلافات محلی از باز گیر های ایلا م جدا شده ا ند این طایفه زادگاه اصلی خود را منطقه ای به نام «سراب بازان »، که جزو ناحیة ایلام بوده است ، معرفی می کنند. تاریخ مهاجرت آنان به کرمانشاه را در دوره قاجاریه و علت آن را ظلم والی آن منطقه به سبب اخذ مالیات می دانند. جمعیت این طایفه را در حدود 1000خانوار تخمین زده اند که در «بان یاران » سرپل ذهاب و اطراف آن به سر می برند. حدود 100 خانوار از آنان هنوز کوچنده هستند که ییلاقشان چَرمان و آفتابی بَرْز است . طایفة آنها از سه تیرة حق مراد، یارمراد معروف به یارگَه و حسن بازگیر تشکیل می شود.

عکس سران لرستان در سال 1329 هجری شمسی نفردوم ایستاده از سمت راست رئس میرزا برزویی بازگیر می باشد

منا بع :
سکندر امان الهی بهاروند، قوم لُر ، تهران 1370 ش ؛ مرکز آمار ایران ، سرشماری اجتماعی ، اقتصادی عشایر کوچندة ایران، نتایج مرحلة اول ، 1364، حوزة شمارة 4، باختران ، تهران 1365 ش ؛ همو، سرشماری اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچندة ایران : نتایج مرحلة اول ، 1364، حوزة شمارة 5، لرستان ، ج 2، تهران 1365 ش ؛ همو، سرشماری اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچندة ایران : نتایج مرحلة اول ، 1364، حوزة شمارة 6، ایلام ، تهران 1365 ش ؛ همو، سرشماری اجتماعی ـ اقتصادی عشایر کوچنده : 1366، فرهنگ عشایری ایل کرد ،